Door Jaap Bakker
Jongstleden juli kondigden we de verschijning aan van het nieuwste postume P-boek: De hartelijke poezen van Drs. P. Deze uitgave van Nijgh & Van Ditmar, samengesteld door Michèl de Jong, is sinds kort verkrijgbaar. Het is een bloemlezing van versjes die de doctorandus schreef op de achterzijde van kaarten met poezenafbeeldingen, geadresseerd aan zijn vrouw Mieke.
Het is een heel aantrekkelijk boekje geworden, in full colour en met een harde kaft. Dankzij het oblongformaat kunnen op één pagina het plaatje en het bijbehorende gedicht naast elkaar worden afgedrukt.
De foto’s en tekeningen zijn vaak origineel en verrassend. Sommige zijn vreselijk zoetsappig, maar daar zal de ware poezenminnaar niet over mauwen. De light verse-liefhebber komt maar matig aan zijn trekken; veel versjes eindigen wat zouteloos. Drs. P heeft wel vaker curieuze ansichtkaarten van dichterlijk commentaar voorzien, vooral in de vorm van ollekebollekes – en dat waren ook zelden dijenkletsers. Kennelijk kost het al zoveel creativiteit om het vers te laten passen bij het plaatje, dat er geen dichterlijke energie meer overblijft voor een goede pointe.
Toch biedt het poezenboek aangename lectuur. Drs. P heeft een aantrekkelijke versvorm gekozen: het kwintijn. Dat is een vijfregelig gedicht met het rijmschema abaab (a vrouwelijk, b mannelijk): een welluidende structuur met voldoende ruimte voor de uitwerking van een gedachte. En zo komen er toch nog aardig wat geslaagde puntdichten tot stand.
Hieronder een mooi voorbeeld van een esthetische foto naast een doorvoeld versje met een sterk slot – wat je noemt een dubbele uitsmijter.
© Mia Klein, ‘Mikey in the Bowl’, 1991. Fotofolio, NY
En zo biedt De hartelijke poezen nog meer verrassingen. Niet de minste daarvan is de inleiding door biograaf Michèl de Jong, die P’s relaties met katten door de jaren heen zorgvuldig heeft gereconstrueerd. De doctorandus trouwde een vrouw die nog doller op deze huisdieren was dan hij; als echtpaar hebben ze zo’n dertig jaar katten in huis gehad. De stroom poezenversjes kwam op gang in 1986, waarschijnlijk in een poging om Mieke te troosten, die op haar werk een degradatie moest dulden. Als Drs. P ergens in het land verbleef om op te treden, stuurde hij haar steevast vanaf die locatie een kaart-met-versje. Ook na beëindiging van zijn performerscarrière ging hij daarmee door; hij postte de ansichten gewoon in Amsterdam. Mieke was er altijd enorm blij mee; ze bewaarde alle kaarten (in totaal bijna duizend) zorgvuldig in speciaal daarvoor ingerichte albums. De geschiedenis van de poezenkaarten biedt een zeldzaam inkijkje in het privéleven van Drs. P, die vrijwel nooit iets over zijn thuissituatie losliet. Alleen daarom al is De hartelijke poezen voor P-liefhebbers een begeerlijk boekwerkje.