Drs. P schreef graag over de beoefenaars en de ambiance van het oudste beroep ter wereld, maar over een ander oud ambacht heeft hij zich ook met veel sympathie uitgelaten: het vak van bonenpikster. Deze had tot taak, koffiebonen te sorteren en de mismaakte exemplaren eruit te pikken. De meeste lezers zullen het virtuoos gerijmde lied over de bonenpikkerij wel kennen.
Wat menigeen niet weet is dat bonenpiksters de interesse hebben gewekt van schilders. Met name Isaac Israëls en George Breitner hebben deze arbeidsters in olieverfschilderijen of krijttekeningen vereeuwigd. Bovenstaande tekening (1907, kunstenaar onzeker) werd onlangs door Ivo de Wijs aangetroffen in een fotoboek over het Amsterdamse Westerpark (Ton Heijdra, 2007). De dames zitten aan een lange tafel waarop koffiebonen zijn uitgestort; ieder heeft een kom voor zich waar de slechte bonen in worden gedeponeerd. Het was ongetwijfeld oersaai werk, maar de werkneemsters kwamen waarschijnlijk de dag wel door met gezellig geroddel en gezang (‘Nieuwenhuis moet zakjes plakken, hi ha ho’). Drs. P kende de bedrijvigheid vanuit het vooroorlogse Rotterdam, maar elders in den lande werd het vak ook beoefend. Ton Heijdra vertelt dat daar geleidelijk een eind aan kwam doordat het bonenpikken werd verplaatst naar de regio’s waar de koffie werd geteeld (Nederlands-Indië en andere lagelonenlanden).
De benaming ‘bonenpikster’ is wat verwarrend. Als je daarmee googelt, kom je eigenlijk alleen uit bij het Drs. P-nummer ‘Het mooie oude ambacht’. De courante benaming blijkt ‘koffiepikster’ te zijn. Gebruik je die als zoekterm, dan krijg je als hits allerlei fraaie afbeeldingen zoals onderstaand doek van Israëls.
