Aflevering 8 – Nieuwe vondsten
Door Jaap Bakker
Het leven van Drs. P is en wordt grondig bestudeerd, niet in de laatste plaats door zijn biograaf Michèl de Jong. Deze heeft zich intensief beziggehouden met Heinz Polzers tijd in Indonesië, waar hij werkte voor het reclamebureau Lintas. In zijn vrije uren onderhield Polzder zich graag met al dan niet cabaretminnende landgenoten. Verschillende malen heeft hij met gelijkgestemden een cabaretshow opgezet, en van één daarvan ontdekte Michèl onlangs het complete script. Het bestaat uit vijfentwintig velletjes flinterdun doorslagpapier, dicht betypt en voorzien van de woordspelige titel RadiAu Revoir International.
Het programma dateert uit september 1955 en werd uitgevoerd in sociëteit De Harmonie in Djakarta. Het bestaat uit monologen, sketches en liedjes, allemaal uit de koker van Heinz Polzer. Het geheel maakt eerlijk gezegd een nogal statische indruk. Er zitten ellenlange toespraken bij, zoals ‘Huisvlijt voor dames’ waarin de spreekster tot in de ridicuulste details uitlegt hoe je een shagje moet draaien (‘Het geeft niet aan welke kant U hem in Uw mond steekt. Maar wel steeds vuur geven aan de andere kant.’). Ook de sketches, hoewel onderhoudend, lijken niet bepaald van het toneel te spatten. Een ervan is een hoorspel genaamd ‘Het geheimzinnige geheim’ met allerlei geluidseffecten, een met vocale tics (haw! brm! ha! grm!) behepte detective Snorremans en andere bizarre personages. Opmerkelijk is de sketch ‘Kebajoran speaking’ waarin vier dames gelijktijdig een verhaal afratelen zonder naar elkaar te luisteren. Dit humoristische procedé is door Drs. P later hergebruikt in de liederen ‘Een goed gesprek’ en ‘Zonnig Mexico’.
Liederen zijn in RadiAu Revoir overigens ruim aanwezig. We treffen een paar bekende nummers aan, zoals ‘Quartier Putain’ en ‘Het ongeval’ alias ‘De zusters Karamazov’. Van sommige heeft Drs. P de tekst naderhand aangepast. ‘Quartier Putain’, over de rosse buurt in Amsterdam, had in zijn oerversie een op de actualiteit geënt couplet (D’Ailly was de toenmalige burgemeester):
Onvergetelijk eiland van Venuscultuur
Maar een doorn in het oog van ’t gemeentebestuur
Want de aanblik van zo’n onfatsoenlijke vrouw
Leidt de burgers maar af van de IJtunnelbouw
En D’Ailly kent op sommige punten zijn plicht:
Hij schoof het gordijn onherroepelijk dicht
En tikken of roepen wordt niet meer gedaan
Men leidt nu een stil en voorzichtig bestaan
Tot ons aller verrassing bevat het teruggevonden script een aantal tot nu toe compleet onbekende nummers. ‘Zomerzeden’ is een satirische vertelling over diefstal uit hotels. ‘Plinius’ gaat over een uitvinder die vreemde drankjes brouwt waarmee een drinkgelag wordt aangericht. ‘Rijmen’ is een amusant lied, ook geschikt voor jeugdige luisteraars, dat aldus begint:
Toen Jantje nog een jongen was
Van amper zeven jaren
Zei iedereen: Wat heeft dat kind
Toch prachtig zwarte …
Zijn moesje was zo trots op hem
En op zijn mooie lokken
Dat zij ontzettend boos werd als
De mensen er aan …
Nog zo’n vlot geschreven nummer, dat daar in Indonesië vast op brede herkenning kon rekenen, is ‘Tropische nachten’. Meer dan in ‘Rijmen’ ontdekken we hierin de typische Drs. P-stijl:
Wanneer de avond is gekomen
En alles stil is in de stad
Dan wordt een aandrift waargenomen
Die men al haast vergeten had
Dan gaat er diep in ons iets trillen
En lokt het slaapvertrek ons aan
Er is maar één ding dat wij willen:
Het hoogtepunt van ons bestaan
(doek op)
Wij willen U steken
Wij dorsten naar bloed
Wij willen ons wreken
Voor wat U ons doet
U wilt ons verdelgen
Ondierlijk gebroed!
Toch zullen wij zwelgen
In Uw rode bloed
Wat in de teksten van RadiAu Revoir nog nauwelijks voorkomt, is het stuntrijm en de Opperlandse taalacrobatiek van de latere Drs. P. Eigenlijk hoort dit vroege werk dus niet in deze rubriek thuis, maar ik vond het zonde om het te negeren. Het is pre-puzzelpoëzie, zullen we maar zeggen.